Testament Ignacego Paderewskiego

Ignacy Paderewski umierając dnia 21 czerwca 1941r. pozostawił po sobie testament,w którym zapisał: Wszystkie moje prawa autorskie i tantiemy przekazuję dożywotnio mojej żonie, Helenie P. W razie jej zgonu staną się one dożywotnią własnością mojej siostry, Antoniny W., a po jej śmierci własnością Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku z dnia 23 maja 1952r. wydanym przez Sąd Powiatowy w Bydgoszczy, spadek po Ignacym Paderewskim nabyli spadkobiercy Antoniny W. (żona Ignacego Paderewskiego zmarła kilka miesięcy po nim). Z nieznanych przyczyn Uniwersytet Jagielloński, nie próbował wzruszyć owego postanowienia, a po ponad 40 latach w roku 1996 wystąpił przeciwko spadkobiercom Antoniny W. z pozwem o zapłatę należnych tantiem. Sprawa toczyła się 8 lat i zakończyła przed Sądem Najwyższym, który potwierdził słuszność oddalenia roszczenia Uniwersytetu, aczkolwiek z przyczyn innych niż ustaliły to sądy niższych instancji. Sąd wskazał na nieskuteczność nabycia praw przez Uniwersytet, ze względu na zastosowanie w testamencie niedozwolonej przez prawo instytucji tzw. podstawienia powierniczego. Sprawa jest o tyle ciekawa, że dopiero Sąd Najwyższy, na etapie postępowania kasacyjnego, przeprowadził analizę dotyczącą prawa właściwego jakie winno mieć zastosowanie w sprawie. Sądy niższych instancji przyjęły za podstawę orzekania przepisy obowiązującego aktualnie kodeksu cywilnego.  Sąd Najwyższy ustalił zaś, że przepisami materialnymi które winny być zastosowane w sprawie są przepisy Kodeksu Napoleona, obowiązującego na terenie m.st. Warszawy w roku 1930 (w dacie sporządzenia testamentu).  Wyrok SN, 2004-09-24, I CK 246/2004.

Sprawa tylko pośrednio dotyczy praw autorskich - jako przedmiotu dziedziczenia, wskazuje jednak, jak ważne jest dla spadkodawcy uprawnionego z autorskich praw majątkowych skonsultowanie swojej ostatniej woli z prawnikiem, tak aby wybrane przez niego zapisy testamentowe  pozwoliły w sposób skuteczny zrealizować jego wolę. Należy bowiem pamiętać, że majątkowe prawa autorskie (będace przedmiotem dziedziczenia) wykonywane są przez okres 70 lat po śmierci twórcy.